Een aanpak om de woordenschat van kinderen in groep 4-5 uit te breiden
LOGO Schooltaalwoorden helpt leerkrachten invulling te geven aan woordleermomenten.
Wat is LOGO Schooltaalwoorden voor groep 4 en 5?
LOGO Schooltaalwoorden is materiaal om te zorgen dat alle kinderen in groep 4 en 5 gestructureerd de benodigde schooltaalwoordenschat kunnen leren. Niet in losse woordenschatlesjes, maar geïntegreerd in de dagelijkse lessen. Met de losbladige materialen kunnen de leerkrachten de woordleeractiviteiten koppelen aan de zaakvaklessen of aan het begrijpend lezen van teksten. Zo wordt woordenschatonderwijs betekenisvol en komt diep leren tot stand.
LOGO Schooltaalwoorden bevat 160 woordclusters: 80 clusters voor groep 4 en 80 woordclusters voor groep 5. Dat betekent dat 2 clusters van Schooltaalwoorden per week behandeld kunnen worden. Aan onderwijstijd moet ongeveer een kwartier per woordcluster gerekend worden, verspreid over de week.
Waarom LOGO Schooltaalwoorden?
De wetenschap
Woorden leren is niet zomaar rijtjes woorden toevoegen aan een berg eerder opgedane woordkennis. Woorden en hun betekenissen zijn in het geheugen van mensen met elkaar verbonden in een netwerk van betekenissen (de hond – de kat – het huisdier). Bij het leren van nieuwe woorden (de cavia) gaat het om aanhaken en leggen van nieuwe betekenisverbindingen. Hoe hechter het woord(kennis)netwerk, des te sneller woorden tijdens het spreken of lezen ‘herkend’ worden én hoe makkelijker nieuwe woorden kunnen worden ingepast. LOGO draagt bij aan meer en beter woorden leren, doordat woorden voorgestructureerd zijn in woordclusters (de actie – de reactie – de activiteit; het journaal – de nieuwslezer – de verslaggever; de kwantiteit – de kwaliteit).
Woorden clusteren en aanhaken
Het clusteren van woorden, zoals dat bij LOGO gebeurt, komt het woordenschatonderwijs in meerdere opzichten ten goede.
- De woordkennis wordt verdiept. Door woorden in onderling verband aan te bieden worden de betekenissen breder belicht.
- De woordenschatuitbreiding wordt versneld. In een woordcluster leren kinderen meerdere woorden tegelijk in hun onderlinge samenhang.
- Het aanhaken van nieuwe woorden wordt vergemakkelijkt. Als kinderen een cluster hebben geleerd, kunnen bijpassende woorden later makkelijk worden aangehaakt.
Hoe helpt LOGO de leerkracht?
Bij alle woordclusters zijn betekenissen én betekenisverbindingen duidelijk in beeld gebracht. De bijbehorende leerkrachtkaarten geven praktische suggesties voor het aanbieden, verwerken en inoefenen van de woorden.
De uitdaging is om de betekenissen goed te verduidelijken. Daarom biedt LOGO de leerkrachten effectieve, woordelijk uitgeschreven scripts, met een korte krachtige uitleg en visuele ondersteuning. De instructiemomenten duren 2 tot 3 minuten per woordcluster, zodat tijd wordt bespaard. Het gecombineerd uitleggen en uitbeelden zorgt voor beter leren en maakt het makkelijker om woorden te onthouden. LOGO zorgt voor een logische opbouw van woordkennis en helpt de leerkracht om de woorden effectief aan te bieden en in te oefenen.
De woordwebben komen als geheugensteun op de woordmuur in de groep te hangen. Dan kunnen kinderen ‘afkijken’ of ernaar terugwijzen bij het herhalen van de woorden. Er zijn ook praatplaten met duidelijke afbeeldingen van te leren woorden. De woordkalender is gereserveerd voor ‘de woorden van de week’, die de leerkracht aanbiedt door ze in te vlechten in het dagelijkse taalgebruik.
Bouwen aan de basis met LOGO Schooltaalwoorden
We weten uit onderzoek een heleboel over woordenschatverwerving. We kennen de risico’s die kinderen lopen als ze de basiswoorden niet snel genoeg leren. Helaas blijven grote groepen kinderen op school achter, simpelweg omdat ze over te weinig woorden beschikken. Er zijn twee belangrijke redenen waarom het intensiveren van woordenschatonderwijs boven aan het prioriteitenlijstje moet staan:
Woordenschatontwikkeling heeft een directe relatie met schoolsucces.
Woordenschat-ontwikkeling heeft een directe relatie met schoolsucces.
In alle vakken en bij alle lessen hebben kinderen woorden nodig om de les te kunnen begrijpen. Woordenschat is de basis om mee te kunnen doen, om mee te kunnen praten en om mee te kunnen denken. Als de kinderen te weinig woorden kennen om de les te begrijpen leren ze minder bij: dat verstoort hun verdere schoolloopbaan.
Woordenschatontwikkeling is cruciaal voor het leren lezen.
Woordenschat-ontwikkeling is cruciaal voor het leren lezen.
Op grond van het aantal gekende woorden in de kleuterleeftijd blijkt men te kunnen voorspellen hoe goed een kind van 10 jaar begrijpend kan lezen. Dat heeft onderzoek uitgewezen. Als kinderen te weinig woorden kennen kunnen ze de techniek van het lezen wel onder de knie krijgen maar er is onvoldoende tekstbegrip. Vooral bij het lezen van schoolboekteksten lopen ze daar continu tegen aan: ook dat zal hun verdere schoolloopbaan ernstig verstoren.
Het materiaal
Werken met LOGO Schooltaalwoorden in de klas
LOGO is kant en klaar en maakt het leerkrachten zo makkelijk mogelijk. De leerkrachten van groep 4 en groep 5 kunnen er direct mee aan de slag:
- Met de concrete voorbeelden en het beeldmateriaal krijgen kinderen de betekenissen van de woorden direct voor ogen. De korte duidelijke uitleg zorgt voor helder begrip; op de leerkrachtkaarten is daartoe alles woordelijk uitgeschreven
- De interactieve verwerking geeft kinderen de gelegenheid om de woorden en betekenissen te internaliseren en te koppelen aan hun eigen persoonlijke kennis
- De uitgekiende herhalingsactiviteiten zorgen voor verdieping van de woordkennis: doordat kinderen de woorden in verschillende contexten toepassen, ontdekken ze nieuwe betekenisaspecten
- De kant-en-klare kleurrijke platen van woordwebben worden opgehangen op de woordmuur. Kinderen kunnen ‘af’kijken totdat ze de woorden hebben onthouden
- De platen kunnen ook op het digibord worden getoond. Via een eenvoudig zoeksysteem kunnen de platen tevoorschijn worden getoverd
Woordwebben
Woordkaarten
LOGO-digitaal: thuis en op school
LOGO-digitaal is een online platform met daarop consolideerspelletjes voor ieder cluster en iedere praatplaat uit LOGO Schooltaalwoorden. Kinderen kunnen via de computer de woorden die zijn behandeld in de klas zowel op school als thuis door middel van verschillende activiteiten herhalen totdat ze geleerd zijn.
De vrolijke activiteiten zorgen ervoor dat leerlingen zelfstandig en in hun eigen tempo werken aan het uitbreiden van hun woordenschat. Op school en thuis, alleen of samen met vriendjes of ouders: leerlingen kunnen met verschillende activiteiten aan de slag. Wanneer de kinderen een aantal woorden beheersen krijgen zij een beloning.
Leerlingenoverzicht
In het leerlingenoverzicht staan alle leerlingen per klas waarmee de leerkracht werkt. Leerkrachten kunnen hier zien welke toetsen er momenteel klaarstaan voor de leerlingen, daarnaast kunnen zij toetsen klaarzetten en voor specifieke leerlingen toets- en oefenresultaten inzien.
Oefen- en toetsresultaten
Leerkrachten kunnen zowel per klas als per leerling een overzicht zien van de behaalde oefen- en toetsresultaten. Zo kunnen zij de vorderingen van hun leerlingen met één druk op de knop bewaken.
Hap-slik-weg spel
Kikkerspel
De digitale omgeving
De doorlopende leerlijn
LOGO Schooltaalwoorden voor groep 4 en 5 vormt samen met de andere pakketten van LOGO een doorlopende lijn van peuters tot en met groep 5. Door gebruik te maken van de gehele lijn kan een woordenschatachterstand vroegtijdig worden aangepakt en vergroot je de kans op een optimaal resultaat.
Lees meer over de aanpak van LOGO en alle materialen in onze brochure.
Meer weten over LOGO Schooltaalwoorden voor groep 4 en 5?
Vraag een offerte aan
Ben je geïnteresseerd in het materiaal van LOGO? Vraag hier een vrijblijvende offerte aan.
Schrijf je in voor de informatie-bijeenkomst
Kom alles te weten over de LOGO-materialen tijdens onze online informatiebijeenkomst.
Plan een afspraak in
Nog vragen? Plan dan een afspraak in met een van onze adviseurs. We helpen je graag verder.
Ontvang onze woordenschattips in je mailbox
Meld je aan voor de maandelijkse Rezulto nieuwsbrief vol woordenschattips en ontvang een LOGO-praatplaat met instructie om direct mee aan de slag te gaan.