Ouderbetrokkenheid is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van kinderen, vooral op het gebied van taal. Hoewel school een belangrijk onderdeel is, brengen kinderen het grootste deel van hun tijd thuis door. Daarom is de betrokkenheid van ouders essentieel. Maar hoe kunnen ouders effectief bijdragen aan de taalontwikkeling van hun kinderen? En met de zomervakantie voor de deur, wat kunnen ouders thuis doen om de taalvaardigheid van hun kinderen te blijven stimuleren? Om deze vragen te beantwoorden, spraken we met Jennifer Timmer, een expert op het gebied van taalontwikkeling en ouderbetrokkenheid. Jennifer deelt haar inzichten over het belang van ouderbetrokkenheid, hoe ouders thuis een rol kunnen spelen en ze geeft praktische tips die ouders kunnen toepassen in de vakantie.
Hoe kunnen ouders een rol spelen in het taalonderwijs thuis?
Het is belangrijk dat ouders op diverse manieren taal aanbieden. De meest effectieve manier om taalinteractie te stimuleren is door te spelen, omdat dit veel gelegenheid biedt voor taalinteractie. Hoewel spelen met kinderen niet in alle gezinnen vanzelfsprekend is, worden ouders vaak enthousiast als ze zien hoe leuk en waardevol het is. Als je daarnaast een groepschat met de ouders hebt is het goed om ouders aan te moedigen om de foto’s die je met ze deelt te bespreken met hun kind. Dit helpt hen te begrijpen waar hun kind mee bezig is en stelt hen in staat gerichtere vragen te stellen over de dag en de activiteiten. Bijvoorbeeld over wat ze hebben gedaan en wat ze ervan hebben geleerd. Hierdoor voorkom je algemene vragen zoals ‘hoe was je dag?’, waar vaak geen uitgebreid antwoord op komt van het kind.
Verder kunnen ouders op veel andere momenten taal koppelen aan dagelijkse routines. Bijvoorbeeld, terwijl ze de haren van hun kind doen, kunnen ze vragen stellen zoals: “wat zullen we vandaag met je haar doen?”, of “wil je gel of haarlak in je haar?”. Door zulke vragen te stellen, blijven ze interactief bezig met hun kind. Door vragen te stellen die aanzetten tot denken, stimuleren ouders meerdere ontwikkelingsgebieden van hun kind.
Kun je een voorbeeld geven van een positieve impact van ouderbetrokkenheid op kinderen?
Ik heb in een schakelklas gewerkt waar de leerkracht zeer bekwaam was in het toepassen van LOGO 3000. Ze begon de dag in de kring met ouders en de kinderen, en behandelde woorden zoals vliegen, dalen en landen aan de hand van een LOGO-kaart over een vliegtuig. De kinderen begrepen het goed. Vervolgens besprak ik dit met een groep ouders, maar veel (meertalige) ouders hadden het niet begrepen en wisten niet dat ‘landen’ bij een vliegtuig hoorde, omdat ze landen koppelden aan Nederland en Duitsland etc. We hebben de termen in hun eigen taal opgezocht en besproken hoe ze dit thuis konden herhalen. Aangezien de school vlakbij een vliegveld staat, konden ze elk voorbijvliegend vliegtuig gebruiken om te oefenen met de termen. Daarnaast hebben we ook met de ouders vliegtuigjes gevouwen. Wat heel leuk was, is dat alle aanwezige ouders vervolgens foto’s stuurden van dat ze thuis met de vliegtuigjes aan het spelen waren. Dat is denk ik wel een heel mooi voorbeeld van dat de taal die op school wordt aangeboden ook in de thuissituatie wordt opgepakt met de ouders.
Veel ouders van NT2, NT3 en NT4 leerlingen spreken geen of niet goed Nederlands. Hoe zorg je ervoor dat ook die ouders iets kunnen betekenen voor hun kinderen op het gebied van taal?
Allereerst adviseer ik dat ouders taal aanbieden, in de taal die ze het best beheersen. Ouders die niet goed kunnen lezen, zou ik niet aanraden om met hun kind te gaan lezen. Daarentegen zou ik wel adviseren om samen een luisterboek te beluisteren en hierover te praten. Dit kan in de bibliotheek of online. Daarnaast is het waardevol om ouders te stimuleren om met hun kind naar buiten te gaan, bijvoorbeeld naar speeltuinen, kinderboerderijen of musea. Zo kunnen ze de wereld om hen heen laten zien en alles benoemen wat ze zien en doen. Het is ontzettend belangrijk dat ouders actief bezig blijven met taal tijdens de vakantie, vooral in gezinnen waar gebrekkig of geen Nederlands wordt gesproken. In de thuistaal kun je veel taal aanbieden; op school wordt later wel de koppeling naar het Nederlands gemaakt.
Wat kunnen ouders thuis doen tijdens de vakantie om samen met hun kind bezig te blijven met taal?
Taal is overal en de hele dag door aanwezig. Door oprechte interacties te stimuleren en je bewust te zijn van hun effect, kun je met kleine inspanningen veel bereiken. Een leuke activiteit is om samen met de kinderen briefjes in een leeg potje te doen, met bijvoorbeeld blauwe briefjes voor activiteiten bij slecht weer en groene voor mooi weer. Dit inspireert en geeft ideeën voor gezamenlijke activiteiten om te doen tijdens de vakantie.
Heb je nog meer leuke taalactiviteiten die ouders en kinderen samen kunnen doen om taal te oefenen?
Ga samen tekenen. Alleen de vraag ‘wat zullen we gaan maken?’ zet al aan tot denken. Daarnaast kun je een kind bijvoorbeeld vragen om vijf dingen te tekenen die groen zijn, waardoor ze moeten nadenken over welke objecten groen zijn. Ook kunnen ouders en kinderen samen een tekening maken met hun ogen dicht, waarbij de ander beschrijft wat ze moeten tekenen. Dit bevordert het gebruik van taal.
Heb je tot slot nog een gouden tip voor leerkrachten om kinderen goed voorbereid de vakantie in te laten gaan?
Geef de ruimte voor de thuistalen. Wij zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de Nederlandse taal, maar de thuistalen zijn daarbij essentieel. Hoe mooi is het als leerlingen boeken hebben waarin ze zichzelf kunnen herkennen, bijvoorbeeld over mensen met dezelfde geloofsovertuiging of afkomst, en dat ze die in hun eigen taal kunnen lezen? Het zou geweldig zijn als zulke boeken, vooral tijdens de vakantie, mee naar huis mogen.
